Vitamin B-complex

on

 

Vitamin B Complex – Full Guide in Hindi | MBBS Style

๐Ÿ’Š Vitamin B Complex – เคช्เคฐเค•ाเคฐ, เค•ाเคฐ्เคฏ, เคฒเค•्เคทเคฃ, เค‰เคชเคฏोเค— เค”เคฐ เค‡เคฒाเคœ | เคนिंเคฆी เคฎें MBBS เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ

Vitamin B Complex เคฎें เค•ुเคฒ 8 water-soluble เคตिเคŸाเคฎिเคจ เคนोเคคे เคนैं เคœो เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคŠเคฐ्เคœा เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ, เคคंเคค्เคฐिเค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ, เคฎेเคŸाเคฌोเคฒिเคœ्เคฎ เค”เคฐ เคฌ्เคฒเคก เคซॉเคฐ्เคฎेเคถเคจ เคฎें เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนोเคคे เคนैं। เค‡เคจเค•ी เค•เคฎी เคธे เคฅเค•ाเคจ, เค•เคฎเคœोเคฐी, เคจเคฐ्เคต เคกैเคฎेเคœ, เคเคจीเคฎिเคฏा, เคค्เคตเคšा เคฐोเค— เคœैเคธे เค—ंเคญीเคฐ เคฒเค•्เคทเคฃ เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคे เคนैं।

๐Ÿ” 1. Vitamin B Complex เค•े เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ (List)

Vitamin เคจाเคฎ เคฆैเคจिเค• เคฎाเคค्เคฐा (RDA) เคฎुเค–्เคฏ เค•ाเคฐ्เคฏ
B1 Thiamine 1.2 mg เคจเคฐ्เคต เค”เคฐ เคฎเคธเคฒ เค•ाเคฐ्เคฏ
B2 Riboflavin 1.3 mg เคเคจเคฐ्เคœी เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ
B3 Niacin 16 mg Digestion & Skin
B5 Pantothenic Acid 5 mg Coenzyme A เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें
B6 Pyridoxine 1.3–1.7 mg Protein metabolism
B7 Biotin 30 ยตg Hair, Skin, Nails
B9 Folate (Folic Acid) 400 ยตg Pregnancy, RBC formation
B12 Cobalamin 2.4 ยตg เคจเคฐ्เคต เค•ाเคฐ्เคฏ, DNA synthesis

๐Ÿง  2. เค•ाเคฐ्เคฏ (Functions) of Vitamin B Complex

  • เคเคจเคฐ्เคœी เคช्เคฐोเคกเค•्เคถเคจ – ATP เคฌเคจเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
  • เคจเคฐ्เคตเคธ เคธिเคธ्เคŸเคฎ เค•ा เคธเคชोเคฐ्เคŸ – Thiamine, B6, B12
  • RBC Formation – Folate, B12
  • Digestion & Skin health – Niacin, Biotin
  • DNA/RNA Synthesis – B9 & B12

⚠️ 3. เค•เคฎी (Deficiency Symptoms)

Vitamin Deficiency Disease เคฒเค•्เคทเคฃ
B1 Beriberi Weakness, Leg swelling, Memory loss
B2 Ariboflavinosis Cracks on lips, red tongue
B3 Pellagra Diarrhea, Dermatitis, Dementia
B6 Neuropathy Muscle cramps, Irritability
B9 Megaloblastic anemia Fatigue, Pale skin
B12 Pernicious anemia Tingling hands/feet, Memory loss

๐Ÿ’Š 4. เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เคฆเคตाเคं (Medicines & Supplements)

  • Neurobion Forte – B1, B6, B12 combination
  • Meganeuron – High dose B-complex
  • Folvite – B9 supplement (Pregnancy)
  • Neurokind – Injectable B12
  • Evion + Becosule – Skin & nerve support

Dosage: เค†เคฎเคคौเคฐ เคชเคฐ 1 เคŸैเคฌเคฒेเคŸ เคฐोเคœ़ाเคจा। เค‡ंเคœेเค•्เคถเคจ เคนเคซ्เคคे เคฎें 1 เคฌाเคฐ เคคเค•। เคกॉเค•्เคŸเคฐ เค•ी เคธเคฒाเคน เค†เคตเคถ्เคฏเค•।

๐Ÿฅ— 5. เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธ्เคฐोเคค (Natural Food Sources)

  • ๐Ÿฅš เค…ंเคกा, ๐ŸŸ เคฎเค›เคฒी, ๐Ÿฅ› เคฆूเคง, ๐Ÿง€ เคชเคจीเคฐ
  • ๐ŸŒพ Whole grains (Brown rice, Oats)
  • ๐ŸŒ Banana, ๐Ÿฅฌ เคชाเคฒเค•, ๐Ÿฅ• เค—ाเคœเคฐ
  • ๐Ÿฅœ Nuts & Seeds
  • ๐Ÿ— Chicken, Liver
Vitamin B complex rich foods

๐Ÿงช 6. Pathology Tests for B Vitamins

  • Vitamin B12 Serum Test
  • Serum Folate (B9) Test
  • Homocysteine level
  • Methylmalonic Acid (MMA)
  • Complete Blood Count (CBC)

๐Ÿ“Œ 7. Dosage Recommendations (Age-Wise)

Age Group B1 B6 B9 (Folate) B12
Children (1–8 yrs) 0.5–0.9 mg 0.5–0.6 mg 150–200 mcg 0.9–1.2 mcg
Teens 1–1.2 mg 1 mg 300–400 mcg 1.8–2.4 mcg
Pregnant Women 1.4 mg 1.9 mg 600 mcg 2.6 mcg
Adults 1.2 mg 1.3 mg 400 mcg 2.4 mcg

๐Ÿ›‘ 8. Overdose เค•े Side Effects

  • Excess B6 – Nerve damage
  • High B3 – Liver toxicity
  • Overdose B9 – Masking B12 deficiency

Water-soluble เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค…เคงिเค•ांเคถ B vitamins เคฎूเคค्เคฐ เค•े เคธाเคฅ เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒ เคœाเคคे เคนैं, เคซिเคฐ เคญी เค‰เคš्เคš เค–ुเคฐाเค• เคชเคฐ เคกॉเค•्เคŸเคฐ เค•ी เคจिเค—เคฐाเคจी เคœเคฐूเคฐी เคนै।

๐Ÿ“ 9. เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท (Conclusion)

Vitamin B Complex เคถเคฐीเคฐ เค•े เคนเคฐ เค•ोเคถिเค•ा เค•ी เคŠเคฐ्เคœा เค”เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏเคถीเคฒเคคा เค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคนै। เค‡เคธเค•ी เค•เคฎी เค•เคˆ เคคเคฐเคน เค•ी เคจ्เคฏूเคฐोเคฒॉเคœिเค•เคฒ เค”เคฐ เคฎेเคŸाเคฌॉเคฒिเค• เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคจ เคธเค•เคคी เคนै। เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคชเคนเคšाเคจ, เคœांเคš เค”เคฐ เคธเคช्เคฒिเคฎेंเคŸेเคถเคจ เคธे เคฏเคน เคฐोเค•ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।

© 2025 | Mahafooz Ansari | LifeCare Hospital | All rights reserved.

Comments

Post a Comment